SERA SOĞUTMA SİSTEMİ:
1.- PASİF (KOMPRESÖRSÜZ) SOĞUTMA SİSTEMLERİ.
1.1.-EVAPORATİF SOĞUTMA SİSTEMİ/SOĞUTMA PATEĞİ-FAN SİSTEMİ.
Sera tesislerinde daha iç ortam sıcaklıkları ideal şartlarda 18-27 °C dir. Bu sıcaklıklar bitkilerin çoğunun en çok sevdiği sıcaklık aralığıdır. Bu koşullarda bitkiler çok daha iyi büyümekte ve ürün vermektedir.
Nem şartları ise %60 ile %80 aralığındadır.
Yazın dış ortam sıcaklıkları 30 °C nin üzerine çıktıktan sonra bitki gelişimi yavaşlamakta ve bitkinin kg/m2 vermiş olduğu ürün verimliliğide azalmaktadır. Özellikle 40 °C den sonra bitkinin tamamen gelişimi durmaktadır. Bu durumu önlemek için özellikle dış sıcaklıklar 30 °C ve üstü olan bölgelerde seralarda soğutma sistemleri kurmak gerekmektedir.
Fan-pad sistemide bunlardan birisidir.
Eavaporatif Soğutma Peteklerin özellikleri.
Evaporatif soğutma denince en verimli ve en ekonomik soğutmayı ifade eden ürün evaporatif soğutma petekleridir. Soğutucu peteklerin hammaddesi özel tür bir kağıttır. Kağıdın özelliği saf selülozdan oluşması ve kendine özel reçetelerle üzerine emdirilmiş reçine ve dalgalı oluklarının ters açılarla bir birlerine temas ettiği noktalardan sudan etkilenmeyen yapıştırıcı ile yapıştırılmış olması sayesinde yırtılma, kopma ve ıslanmasına rağmen rijit yapısını yitirmemesidir. Peteğin su emiciliği azami seviyededir. Hava ile suyu maksimum seviyede birbirine temas ettirir. İçinden geçen havaya yarattığı karşı direnç nispi değerlerdedir. Karşı direncin fan üzerinde etkisi çok önemlidir. Çünkü sistemde kullanılan fanın debisi yüksek olabilir, fakat statik basıncı düşükse ileteceği hava debisi de kolay bir şekilde azalabilir.
Sistemin genel çalışma şekli:
Seralarda soğutma ihtiyacına göre daha çok yanal duvarlara yerleştirilen bu evaporativ Soğutucu peteklere ana sistemden yumuşak su beslenir. Gelen suyu kendi bünyesinde tutan petekler, üzerinden sıcak hava akımı geçtiğinde , kendi bünyesindeki suyun buharlaşmasıyla havayı soğutur ve serin hava sera içine fanlarla gönderilir. Sistem kuru iklimlerde çok daha verimlidir.
Yazın dış ortam nem değeri yüksek olan bölgelerde sistem çalışır fakat çalışma verimi düşüktür.
Fan-Pad sistemi ile sıcaklıklar 8-18 °C arasında düşürülebilmektedir.
Genel tasarım değerleri:
1 m2 petek için genellikle 20 m2 ile 30 m2 sera alanı gereklidir.
Genelde peket yükseklikleri 1,5 m ile 2 m dir.
Petek Kalınlıkları ise 10 cm ile 15 cm dir.
Fanlar arasındaki mesafe 6 metre ile 9 metre arasındadır.
Fan ile petek arasındaki mesafe ise 45 metredir. Aradaki mesafenin uzaması fanın çekme etkisini azaltacağı için yeterli soğutma sağlayamayacaktır.
Evaporatif Soğutma - Havalandırma Sistemi.
Soğutucu Peteklerde şartlandırılmış olan havanın Plastik Hava kanallarıyla sera içine dağıtıldığı ve çok daha ideal hava dağılımı ve sıcaklık dağılımı sağlayan bir sistemdir.
Sistemde servomotorlu damperler kullanılarak , Sera içindeki havalandırma oranı , CO2 oranı istenilen hassasiyetlerde control edilebilir.Özellikle ilkbahar , yaz, sonbahar dönemlerinde bedava soğutma ve havalandırma sağlayan çok yönlü bir sistemdir.
1.2 SİSLEME (FOG ) SİSTEMİ.
Gerek evaporatif soğutma gerekse sisleme sistemi de pasif soğutma sistemleri olup. Her ikiside suyun buharlaşırken havadan ısı alarak havayı soğutması prensibine dayanır.
1 kg suyu buharlaşması için yaklaşık olarak 600 kcal/h ısı enerjisine ihtiyaç vardır.
Bu ısı havadan alınınca hava soğutulmaktadır.
Sislemede su yüksek basınçta çok küçük parçacıklara ayrılır ve seraya gönderilir. Suyun basma basıncı 70-120 bar arasındadır.
Sisleme sistemi de , kuru iklimlerde çok daha yüksek verimle ile çalışan bir sistemdir. Özellikle yaş termometre sıcaklığı düşük olan bölgelerde, aktif soğutmaya ihtiyaç göstermeden seranın soğutulmasına olanak tanır.
Sisleme Pompaları yüksek basınçlı pompalardır.
2.- AKTİF SOĞUTMA (KOMPRESÖRLÜ SOĞUTMA) SİSTEMİ.
2.1.- SOGUTMA GURUBU .
2.1.1.-Hava Soğutmalı Soğutucu Üniteler.
Teknik Özellikler.
Kondenserleri Hava soğutmalı cihazlardır.
Kapasite aralıkları: 10 kw ile 2000 kw arasındadır.
Kompresörler : Scroll Tip, Pistonlu Tip, Vidalı Tip, Santrifüj Tiptir.
Kapasite Kontrolu: Kademeli ve Kademesiz Oransal Tip Kapasite Kontrolu bulunmaktadır.
Mevsimsel verim Değerleri: %300 ile %460 arasındadır.
Dış ortam çalışma sıcaklık aralıkları: -18 °C ile -55 °C arasındadır.
Çıkış Suyu Sıcaklıkları: -15 °C ile 20 °C
Kullanılan soğutucu Gazlar: R22, R134a, R407C, R410 A, C02, Ayrıca yeni bir çok soğutucu gazda kullanılmaya başlanmıştır.
Ülkemiz şartlarında ekonomik kullanım ömürleri: 15-25 Yıldır.
2.1.2.-Su Soğutmalı Soğutucu Üniteler.
Teknik Özellikler.
Kondenserleri Su soğutmalı cihazlardır.
Kapasite aralıkları: 50 kw ile 10.000 kw arasındadır.
Kompresörler : Scroll Tip, Pistonlu Tip, Vidalı Tip, Santrifüj Tiptir.
Kapasite Kontrolu: Kademeli ve Kademesiz Oransal Tip Kapasite Kontrolu bulunmaktadır.
Mevsimsel verim Değerleri: %300 ile %700 arasındadır.
Çıkış Suyu Sıcaklıkları: -15 °C ile 20 °C
Kullanılan soğutucu Gazlar: R22, R134a, R407C, R410 A, C02, Ayrıca yeni bir çok soğutucu gazda kullanılmaya başlanmıştır.
Ülkemiz şartlarında Ekonomik Kullanım ömürleri: 25-25 yıl.
2.2.-ISI POMPASI SİSTEMLER.
Seralarda ısıtma ve soğutmanın tek bir sistemle yapılmasının düşünüldüğü koşullarda kullanılan sistemlerdir.
2.2.1.- Hava Kaynaklı Isı Pompası Sistemleri.
Teknik Özellikler.
Kondenserleri Hava soğutmalı cihazlardır.
Soğutma Kapasite aralıkları: 10 kw ile 2000 kw arasındadır.
Isıtma Kapasitesi aralıkları: 10 kw ile 2000 kw arasındadır.
Kompresörler : Scroll Tip, Pistonlu Tip, Vidalı Tip, Santrifüj Tiptir.
Kapasite Kontrolu: Kademeli ve Kademesiz Oransal Tip Kapasite Kontrolu bulunmaktadır.
Mevsimsel verim Değerleri: %300 ile %460 arasındadır.
Dış ortam çalışma sıcaklık aralıkları: -30 °C ile + 55 °C arasındadır.
Çıkış Suyu Sıcaklıkları: 0 °C ile 90 °C
Kullanılan soğutucu Gazlar: R22, R134a, R407C, R410 A, C02, Ayrıca yeni bir çok soğutucu gazda kullanılmaya başlanmıştır.
Ülkemiz şartlarında ekonomik kullanım ömürleri: 15-25 Yıldır.
2.2.2.-Su Kaynaklı Isı Pompaları Sistemleri.
Teknik Özellikler.
Kondenserleri Su soğutmalı cihazlardır.
Deniz kaynaklı, Göl Kaynaklı, Toprak Kaynaklı Isı pompası şeklinde çalışabilirler.
Soğutma Kapasite aralıkları: 50 kw ile 3.000 kw arasındadır.
Isıtma Kapasite Aralığı: 50 kw ile 3500 kw , Kaskat sistem ile kapasite oranı çok daha yükseltilebilir.
Kompresörler : Scroll Tip, Pistonlu Tip, Vidalı Tip, Santrifüj Tiptir.
Kapasite Kontrolu: Kademeli ve Kademesiz Oransal Tip Kapasite Kontrolu bulunmaktadır.
Mevsimsel verim Değerleri: %300 ile %825 arasındadır.
Çıkış Suyu Sıcaklıkları: 0 °C ile 90 °C
Kullanılan soğutucu Gazlar: R22, R134a, R407C, R410 A, C02, Ayrıca yeni bir çok soğutucu gazda kullanılmaya başlanmıştır.
2 borulu, 4 borulu tipleri mevcuttur.
Isı geri kazanımlı tiplerde mevcuttur.
Ülkemiz şartlarında Ekonomik Kullanım ömürleri: 25-25 yıl.
Isı pompası sistemleri, yenilenebilir enerji sınıfına girdikleri için, bir çok resmi ve özel kurumlardan veya yurt dışı özel kredi kurumlarından uzun vadeli geri ödemeli veya bir kısmı ödemesiz kredi temin edilebilmektedir.